لیشمانیا یک بیماری مزمن با تظاهرات احشایی و جلدی در سگ ها می باشد. لیشمانیا از راه های مختلفی انتقال پیدا می کند اما مهمترین آن نیش پشه فلبوتوموس یا پشه خاکی می باشد. فلبوتوموس در غروب بیشترین فعالیت را دارد و در صورت آلوده بودن با نیش زدن حیوان باعث انتقال پرومستیگوت ها به داخل خون حیوان می شوند. پرومستیگوت ها به داخل ماکروفاژها به دام می افتند و طی 1 ماه تا 7 سال به فرم آمستیگوت تبدیل می شوند.
پس از پاره شدن ماکروفاژ آمستیگوت های رها شده در بدن پخش می شوند و دوباره با نیش پشه به بدن حشره منتقل شده و به فرم پرومستیگوت تبدیل می شود. این انگل باعث تخلیه مخازن Tcell در ارگان های لنفوئیدی می شود. در نتیجه برای جبران آن در بدن B cell، پلاسماسل، ماکروفاژ و هیستیوسایت ها افزایش می یابند. بنابراین تولید آنتی بادی افزایش می یابد و باعث ایجاد کمپلکس آنتی ژن آنتی بادی می شود که خود منجر به واسکولیت، پلی آرتریت و گلومرولونفریت می شود. نارسایی کلیوی ناشی از گلومرولونفریت باعث مرگ حیوان می شود.
همان طور که توضیح داده شد پشه خاکی نقش مهمی در ایجاد لیشمانیا دارد در نتیجه اگر بتوان از نیش پشه جلوگیری کرد می توان از انتقال لیشمانیا و بروز آن در حیوانات سالم جلوگیری کرد.
دلتا مترین با بلوک کانال های باز سدیمی باعث مرگ پشه خاکی می شود. همچنین خاصیت دافعه برای حشرات و کنه ها دارد. سگی که از این دارو استفاده کرده باشد تا 6 ماه مورد گزش پشه ها از جمله پشه خاکی قرار نمی گیرد.
دلتامترین 4% بصورت گردنبند استفاده می شود. بعد از بستن گردنبند حتما دست های خود را بشویید. دلتامترین نباید در دسترس کودکان قرار گیرد مخصوصا کودکان زیر 2 سال و به هیچ وجه نباید گردنبند را لمس کنند یا به دهان خود بزنند.
دلتامترین در سگ های زیر 7 هفته و سگ های دارای ضایعات پوستی منع مصرف دارد.
دلتامترین برای گربه ها، پرندگان، زنبورها و آبزیان به شدت سمی می باشد و نباید در تماس با این حیوانات قرار بگیرد.
دلتامترین عوارض جدی ای ندارد و به ندرت می تواند باعث درماتیت یا التهاب پوست گردن، اختلالات دستگاه گوارش و سیستم عصبی غضلانی شود.
در صورتیکه حیوان به طور تصادفی دلتامترین را بخورد باید برای درمان علائم ناشی از آن از دیازپام استفاده شود. (1)
منابع
- Ramsey I. BSAVA Small Animal Formulary, Part A: Canine and Feline: Wiley; 2017.
